Kind aansprakelijkheid bij letselongeval, hoe zit dat?

Volgens de Nederlandse wet hangt de aansprakelijkheid af van de leeftijd van het kind. De regels zijn als volgt:

• Kind jonger dan 14 jaar: De ouders of wettelijk vertegenwoordigers zijn volledig aansprakelijk.
• Kind van 14 of 15 jaar: Het kind is zelf aansprakelijk, maar ook de ouders kunnen verantwoordelijk zijn als zij het gedrag hadden kunnen voorkomen.
• Kind van 16 jaar of ouder: Het kind is volledig zelf aansprakelijk voor de aangerichte schade.

Deze regels zijn vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek (artikelen 6:164 en 6:169 BW), maar in de praktijk draait het vaak om de vraag wie toezicht hield en of het ongeval te voorkomen was.

Stel: uw kind van twaalf fietst samen met een vriendje naar huis. Ze verlenen geen voorrang op een kruispunt en steken ook geen hand uit bij het afslaan. Een automobilist kan een botsing niet meer voorkomen. Uw kind loopt letsel op, de auto raakt beschadigd.

Hoewel uw kind het verkeersongeluk veroorzaakte, is de automobilist volgens artikel 185 van de Wegenverkeerswet verplicht om de volledige letselschade van het kind te vergoeden. Kinderen worden in het verkeer extra beschermd.

De automobilist heeft echter ook schade. Die kan worden verhaald op de ouders van het kind, omdat zij wettelijk aansprakelijk zijn voor gedragingen van kinderen onder de 14 jaar. Dit kan gaan om sleepkosten, reparaties of kosten voor vervangend vervoer.

Letselschade bij kinderen kan leiden tot hoge schadeclaims, zeker als ook anderen schade lijden. Ouders zijn wettelijk aansprakelijk, maar niet iedereen is in staat om grote bedragen zelf te betalen. In tegenstelling tot een autoverzekering is een particuliere aansprakelijkheidsverzekering (AVP) namelijk niet verplicht.

Met een gezins-AVP zijn ouders goed beschermd. Deze verzekering kost slechts enkele tientjes per jaar en dekt schade veroorzaakt door minderjarige én inwonende kinderen ouder dan 14 jaar. Zo voorkomt u dat een klein ongeluk grote financiële gevolgen krijgt, voor uzelf én voor het slachtoffer.

Niet elk ongeluk dat door een kind wordt veroorzaakt, is juridisch onrechtmatig. Kinderen zijn speels, impulsief en hebben nog niet het beoordelingsvermogen van een volwassene. Toch kan bepaald gedrag wél tot aansprakelijkheid leiden, afhankelijk van de leeftijd en de omstandigheden.

De beoordeling van onrechtmatig gedrag hangt af van:

• De leeftijd van het kind: jongere kinderen worden minder snel als ‘aansprakelijk’ gezien, zeker onder de 14 jaar.
• De aard van het gedrag: was het gevaarlijk of roekeloos? Ging het om een ongeluk tijdens normaal kinderspel, of om gedrag dat duidelijk grenzen overschreed?
• De voorzienbaarheid van de schade: kon het kind begrijpen dat zijn/haar gedrag schade kon veroorzaken?

Voor kinderen onder de 14 ligt de juridische aansprakelijkheid meestal bij de ouders. Bij kinderen van 14 of 15 jaar worden zowel het kind als de ouders vaak (gedeeltelijk) verantwoordelijk gehouden. Vanaf 16 jaar is het kind in principe volledig aansprakelijk voor zijn of haar daden.

Het hangt sterk af van de rol van elk kind binnen de groep en de aard van het incident. Groepsgedrag komt vaak voor bij kinderen: samen spelen, stoeien of kattenkwaad uithalen. Soms leidt dat tot schade of letsel bij anderen. Dan rijst de vraag: wie is verantwoordelijk?

Belangrijke factoren bij groepsincidenten:

• Individueel handelen binnen de groep: wie heeft de schade feitelijk veroorzaakt?
• Mate van betrokkenheid: was het kind een actieve veroorzaker, een meeloper of slechts aanwezig?
• Leeftijd en beoordelingsvermogen: hoe jonger het kind, hoe groter de kans dat de ouders juridisch verantwoordelijk worden gehouden.

Ouders van kinderen jonger dan 14 jaar zijn in principe aansprakelijk, ook als het gedrag plaatsvond in groepsverband. Bij oudere kinderen (14 en 15 jaar) wordt ook gekeken of de ouders de situatie hadden kunnen voorkomen. Bij meerdere kinderen met een duidelijke rol in het ontstaan van de schade kan de schade over de ouders worden verdeeld.

Voorbeeld: tijdens het spelen gooien drie kinderen samen steentjes naar een schuur. Eén steen slaat een ruit kapot. Als niet duidelijk is wie dat heeft gedaan, kunnen alle ouders samen aansprakelijk worden gesteld.

Kinderen brengen een groot deel van hun dag door op school of bij een sportclub. Tijdens die activiteiten ontstaan regelmatig ongelukken waarbij een kind letsel veroorzaakt bij een ander. Dan is de vraag: wie is aansprakelijk, het kind, de ouders of de organisatie?

Bij ongevallen op school of sportclubs spelen meerdere factoren een rol:

• Gedrag van het kind: ging het om normaal speelgedrag of roekeloos handelen?
• Toezicht: was er voldoende toezicht aanwezig van leraren of trainers?
• Omstandigheden: was het materiaal veilig en de omgeving geschikt?

Is er sprake van onrechtmatig gedrag door het kind, dan gelden de normale aansprakelijkheidsregels (leeftijdsafhankelijk, ouders verantwoordelijk bij jonge kinderen). Maar als onvoldoende toezicht of gebrekkige organisatie een rol speelde, kan ook de school of sportvereniging aansprakelijk worden gesteld.

Veel scholen en verenigingen zijn verzekerd voor dit soort situaties. Toch kan de schade ook (deels) verhaald worden op de ouders, zeker als het kind buiten het normale speelgedrag om letsel veroorzaakte.

Ja, dat verschil is belangrijk, zowel juridisch als bij de vergoeding van schade. Niet alle schade die door een kind wordt veroorzaakt, is opzettelijk. Veel ongelukken ontstaan juist door onhandigheid, speelsheid of onoplettendheid. Toch maakt het motief uit voor de vraag wie aansprakelijk is en of een verzekering de schade dekt.

Bij schade veroorzaakt door kinderen wordt onderscheid gemaakt tussen:

• Per ongeluk veroorzaakte schade: zoals een bal tegen een auto of een botsing tijdens het fietsen. Ouders zijn dan meestal aansprakelijk en schade wordt vaak gedekt door de AVP (aansprakelijkheidsverzekering).
• Opzettelijk veroorzaakte schade: zoals bewust slaan, schoppen of vernielen. In deze gevallen kan de verzekeraar weigeren om de schade te vergoeden. Het kind (vanaf 14 jaar) en de ouders kunnen dan persoonlijk aansprakelijk blijven.

Bij opzettelijk gedrag kan ook sprake zijn van strafrechtelijke gevolgen, afhankelijk van de leeftijd van het kind en de ernst van de schade. Daarom is het belangrijk om bij dit soort incidenten juridisch advies in te winnen.

Niet in alle gevallen ligt de volledige schuld bij het kind. Soms speelt het slachtoffer zelf ook een rol in het ontstaan van het ongeval. In juridische termen heet dat ‘eigen schuld’. Dit kan invloed hebben op de mate waarin schade vergoed wordt.

Voorbeelden van gedeelde aansprakelijkheid:

• Twee kinderen botsen tijdens het fietsen omdat ze beiden onoplettend zijn.
• Een kind struikelt omdat een ander kind duwt, maar het slachtoffer rende zelf roekeloos door een drukke ruimte.
• Bij een sportwedstrijd ontstaat letsel door een actie van een medespeler, terwijl het slachtoffer zelf ook de regels overtrad.

In dit soort gevallen kan de aansprakelijkheid (en de schadevergoeding) verdeeld worden. De rechter of verzekeraar beoordeelt dan in hoeverre beide partijen hebben bijgedragen aan het incident. Het deel waarvoor het slachtoffer zelf verantwoordelijk is, wordt in mindering gebracht op de schadevergoeding.

Wilt u meer weten over de aansprakelijkheid van ouders en kinderen, of wilt u een schadegeval met ons bespreken? Neem dan gerust contact op met de specialisten van letselschade.nl. Onze letselschade-experts staan voor u klaar!

Moet ik aangifte doen na een liftincident?

Aangifte is niet verplicht, maar het melden van het incident bij de beheerder of VvE is wel belangrijk. Bij ernstig letsel of grove nalatigheid kunt u daarnaast ook aangifte doen bij de politie.

Wat als de beheerder zegt dat de lift ‘gewoon werkte’?

Dat verandert niets aan de zorgplicht. Als u letsel of schade heeft opgelopen en er blijkt achterstallig onderhoud of een technische fout, kan de beheerder alsnog aansprakelijk zijn.

Kan ik schadevergoeding krijgen zonder lichamelijk letsel?

Ja. Ook psychische schade zoals paniekaanvallen of claustrofobie kan vergoed worden. Het is wel belangrijk dat uw klachten medisch worden vastgelegd.