Het verplicht dragen van een fietshelm voor kinderen nog niet in zicht

Voorkomen van ernstig hoofdletsel

Per jaar komen ongeveer 4.000 kinderen op de spoedeisende hulp terecht na een fietsongeval. 34 procent hiervan heeft hoofdletsel. Bij kinderen van 0 tot 4 jaar is dat percentage zelfs ruim 60 procent. Volgens onderzoek van de SWOV en VeiligheidNL verkleint een helm de kans op hoofdletsel met ongeveer 40 procent. Kinderneuroloog Zwany Metting van het UMCG: ‘Een fietshelm kan het verschil maken tussen wel of geen hersenletsel. En de gevolgen daarvan kunnen aanzienlijk zijn. Zelfs lichttraumatisch hersenletsel kan bij kinderen langere tijd klachten geven, zoals veranderd gedrag, concentratiestoornissen of hoofdpijn.’ Stel dus de fietshelm verplicht, is haar advies.

De meeste ongevallen (bijna 90 procent) onder fietsende kinderen zijn eenzijdige ongevallen. Dit houdt in dat er geen verdere verkeersgebruikers bij het ongeval betrokken zijn. Denk bijvoorbeeld aan een kind dat omvalt en met het hoofd op de stoep valt. Dit pleit ervoor om de fietshelm verplicht te stellen voor kinderen. Neuroloog Metting: ‘Kinderen, en dan vooral jonge kinderen, zijn extra kwetsbaar als het gaat om het krijgen van hersenletsel. Ze hebben een relatief groot hoofd, hun motorische vaardigheden zijn nog in ontwikkeling en ze kunnen zich minder goed afweren bij een val.’

In ongeveer 12 landen van de Europese Unie is de fietshelm al verplicht voor jongeren. In Frankrijk bijvoorbeeld moeten kinderen onder de 14 jaar een helm dragen, in Spanje en Oostenrijk geldt dat voor iedereen onder de 15 jaar.

Letsel niet verminderen maar voorkomen

Instanties zoals Veilig Verkeer Nederland en De Fietsersbond zijn tegen het verplichten van de fietshelm. De belangrijkste reden hiervoor is dat we het probleem niet moeten verminderen, maar voorkomen. Zo zegt Jaap Kamminga van de Fietsersbond: ‘Een helm bij het fietsen beschermt bij ongevallen. En een veilige omgeving voorkomt ongevallen. Je moet dus beginnen bij een veilige fietsomgeving. Dit kan je aanpakken door de aanleg van meer en bredere fietspaden en het goed reguleren van verkeer op de fietspaden.’

Door het verplichten van de fietshelm, zouden ouders wel eens het gevoel kunnen krijgen dat het helemaal niet veilig is op straat. ‘Een fietshelm geeft een verkeerd signaal af,’ stelt Kamminga ‘Het gevolg kan zijn dat ouders hun kinderen eerder met de auto naar school zullen brengen. En dit maakt de vaak toch al hectische verkeerssituaties bij basisscholen alleen maar erger.’

Daarnaast lijken de meeste mensen niet erg open te staan voor de fietshelm. Kamminga: ‘Veel mensen vinden het maar een raar ding. Dat komt vooral omdat niemand ermee opgegroeid is.’ Dat blijkt ook uit een kleine rondvraag op het schoolplein van CBS het Stroomdal in Zwolle. De meeste ouders reageren vreemd op de vraag of de fietshelm verplicht moet worden gesteld voor kinderen. De meest gehoorde reacties zijn: we hebben zelf nooit met een helm gefietst, en onze kinderen fietsen in een veilige omgeving.

Als gevolg van argumenten 3 en 4 is de kans groot dat mensen bij een fietshelmplicht eerder de auto zullen pakken. Rob Stomphorst van de VVN vult aan: ‘Volgens diverse onderzoeken is bewezen dat door het verplichten van de fietshelm, mensen minder gaan fietsen.’ Zijn deze onderzoeken betrouwbaar? De fietshelmplicht blijkt een moeilijk onderwerp. De discussie erover laait iedere paar jaar wel weer een keer op. Dat komt onder andere doordat veel onderzoeken naar het effect van de fietshelm elkaar tegenspreken. Op het moment wordt er vooral gekeken of de onderzoeken wel betrouwbaar zijn.

De VVN wil de fietshelm niet verplichten, waar is wel voorstander van het vrijwillig aanmoedigen. Zo raadt de organisatie het dragen van een helm zeker aan bij jonge kinderen waarbij de rijvaardigheid nog in ontwikkeling is.
Bron: De Stentor / Medisch Contact