Valongevallen meest voorkomende oorzaak van letsel bij ouderen

Valongevallen zijn de meest voorkomende oorzaak van letsel door een ongeval bij ouderen. In Nederland maakt iedere vijf minuten een 65-plusser een val waardoor hij of zij naar de Spoedeisende Hulpafdeling van een ziekenhuis moet.

Dit artikel is herzien en geactualiseerd op 9 maart 2021.

De ernst van het probleem rond vallen bij ouderen blijkt uit het grote aantal doden, ziekenhuisopnamen, Spoedeisende hulpbehandelingen (SEH) en de hoge directe medische kosten (meer dan 1 miljard euro). Hierin spelen meerdere factoren een rol:

• Dubbele vergrijzing: een extra merkbaar effect met name door een stijging van 75-plussers.
• Ouderen blijven steeds langer thuis wonen in een kwetsbare situatie.

Ook COVID-19 maakt het nog lastiger voor ouderen om mobiel te blijven. Bewegingsactiviteiten gaan niet of in beperkte mate door, en de behandeling van ziektes en aandoeningen stagneert door de bezetting op de IC's door coronagevallen. Dit maakt ouderen momenteel extra kwetsbaar voor valincidenten. Enkele cijfers over valongevallen uit het onderzoeksrapport van Veiligheid.nl, en uit de website zorgvoorbeter.nl:

Valongevallen en hersenletsel 65-plussers

• 109.000 65-plussers zijn in 2019 op de Spoedeisende Hulp van een ziekenhuis terecht gekomen na een valongeval in of om het huis.
• 57% hiervan werd na een valongeval behandeld op de SEH voor een fractuur.
• In 2019 zijn 4.720 senioren van 65 jaar en ouder overleden aan de gevolgen van een valincident, tegen 2.580 in 2012.
• Heupfracturen en hoofd-hersenletsel waren het meest voorkomende letsel ten gevolge van een valongeval.
• Vooral bij de leeftijd vanaf 70 jaar komen tussen 2013-2018 relatief gezien meer valincidenten voor, en voor die groep neemt het overlijdensrisico sterk toe. Ruim 90% van de overlijdens als gevolg van een accidentele val vond plaats bij 70-plussers.
• Met name in de leeftijd van 80 jaar en ouder gaat een valincident steeds vaker met een ernstig hersenletsel gepaard.
• Bij ouderen in de leeftijd van 65-79 jaar komt een ernstig schedel-hersentrauma vaker voor na een val van een hoger niveau, zoals van een trap, ladder of fiets. De helft van de dodelijke valongevallen in de leeftijd van 80 jaar en ouder vindt plaats in een zorginstelling.

Valongevallen bewoners van verpleeg- of verzorgingshuis

Jaarlijks lopen 7.700 bewoners van een verpleeg- of verzorgingshuis van 65 jaar of ouder letsel op waarvoor behandeling op een SEH-afdeling noodzakelijk is. Verreweg het grootste aandeel hiervan gaat om valongevallen. Bijna de helft wordt na de SEH-behandeling opgenomen in het ziekenhuis. Het aantal vrouwen dat letsel oploopt in een verpleeg- of verzorgingshuis is beduidend groter dan het aantal mannen. Als gecorrigeerd wordt voor de bevolkingsopbouw van bewoners van een verpleeg- of verzorgingshuis is het verschil tussen mannen en vrouwen kleiner. De medische kosten van een ongeval in een verzorgingshuis zijn relatief hoog: 8% van alle privé-ongevallen vindt plaats in een verpleeg- of verzorgingshuis, de medische kosten bedragen 12% van de totale medische kosten na een privé-ongeval bij 65-plussers. Bijna alle slachtoffers lopen letsel op door een val. In ruim een kwart van de gevallen betreft het een heupfractuur.

Oorzaak vallen bij ouderen

Hoe komt het nu dat bij ouderen zoveel valincidenten voorkomen? Met het ouder worden neemt ons uithoudingsvermogen af, vermindert onze spiermassa en reageren we wat trager. Hierdoor neemt de kans op vallen toe. Vallen voorkomen door spierkracht, coördinatie en balans te trainen. Spierkracht, coördinatie en balans kan je op elke leeftijd en op elk niveau trainen. Is er echter sprake van een verhoogd valrisico, dan is het gericht trainen ervan onder begeleiding van een fysiotherapeut of beweegdocent belangrijk. Hiervoor zijn genoeg (effectieve) beweegprogramma’s beschikbaar.

Beweegtips om vallen te voorkomen

Tijdens de jaarlijkse Valpreventieweek begin oktober heeft VeiligheidNL in samenwerking met KBO-PCOB, Buurtzorg Nederland en fysiotherapeuten een ‘reactietestje’ gelanceerd. Het testje leidt naar 7 kleine beweegtips om in de benen te komen tijdens de dagelijkse activiteiten, en dus geen extra tijd kosten. Denk aan:

• Probeer balans te houden tijdens het tandenpoetsen.
• Tijden het bellen de voeten krachtig buigen en ontspannen.
• Tijdens het koken lopen als een koordanser.
• Uit de stoel opstaan zonder handen.

Wie of wat is aansprakelijk bij een valongeval?

Voor het afhandelen van schade na vallen is het belangrijk vast te stellen wie of wat schuld heeft aan het veroorzaken van het ongeval. Met andere woorden de aansprakelijkheid voor de val moet worden bepaald.  Wij zijn maandag t/m vrijdag van 08:30 tot 17:30 telefonisch bereikbaar. Wij beantwoorden vrijblijvend uw vragen over uw het valongeval, het claimen van een schadevergoeding en het inschakelen van juridische hulp.